Sürat demiryolu projesi’ nin bir kısmı olan Arifiye – Sincan gift hatlı demiryolu inşaatının Sincan – Ayaş kısmında 10086 metre uzunluktaki bölümünün tünel açılarak geçilmesi düşünülmüş ve 31.05.1976 tarihinde 773 milyon 200 bin TL’ ye ihalesi yapılmıştır. Türkiye’nin en uzun dünyanın ise altıncı uzun demiryolu tüneli olması hedeflenen ayrıca, iki karşı ağızdan başka yan yaklaşımı bulunmayan Ayaş Tüneli’nin 400 metrelik bölümü cut and cover (aç-kapa) tipte inşa edilmiştir. Yeni Avusturya Tünel Metodu (NATM) kullanılarak inşa edilen tünelde toplam 1,200,000 m³ tünel kazısı, 2,600,000 m³ açık kazı, 450,000 ton püskürtme betonu, 6,700 ton çelik iksa, 6,100 ton bulon, 1,500 ton hasır çelik ile 210,000 m³ B225 tünel betonu imalatı bulunmaktadır.
1976 yılında başlayan, nice hükümetler, başbakanlar, bakanlar eskiten Sürat Demiryolu projesinin detayları
Sürat demiryolu projesi Ayaş Tüneli’nin tamamlanıp, projenin hayata geçirilmesi halinde Ankara- İstanbul arası mesafenin 146 kilometre kısalıp, 2 saate indirilmesi planlanmıştı.
Aslında İstanbul-Ankara Sürat Demiryolu olarak geçen bu Proje 3 kısımdan oluşmaktadır;
1-) Sincan-Çayırhan Bölümü; Toplam 85 km. ve 5 bölüm halinde irdelenmiştir.
a) I. KISIM İNŞAATI Ayaş Tüneli); 31.05.1976 tarihinde başlanmış, 10086 m. tünel ve 2899 m. güzergahtan oluşur. Tamamlanma oranının ise %78
b) II. KISIM İNŞAATI; Sincan-Ayaş Tüneli arasında 22.06.1997 tarihinde temeli atılmış, 10552 m. güzergah ve 1298 m. Tünel inşaatından oluşur. Tünel inşaatının gerçekleşme oranı %40
c) III. KISIM İNŞAATI; 05.07.1979 tarihinde temelleri atıldı. 32261 m. güzergah inşaatıdır. Gerçekleşme oranı ise %60
d) IV. KISIM İNŞAATI; 10.07.1979 tarihinde temelleri atıldı. Proje 14808 m. güzergah ve 1892 m. tünelden oluşmakta. %100′ ünün tamamlandığı söylenilmektedir.
e) V. KISIM İNŞAATI; 04.11.1987 tarihinde temelleri atıldı. Proje 6900 m. 200 m. güzergah ile 7100 m. Çayırhan etabından oluşur. Tamamlanma oranı %92 olduğu söylenilmektedir.
Yukarıda belirtildiği gibi inşaat faaliyetleri 5 bölümde yürütülmektedir. Projede elde edilen tamamlanma indeksi %75 ve Yapılan harcamaların bugünkü değeri 8 milyar Türk lirası ( 434 milyon dolar). Kalan işler 1.5 milyar Türk lirası (87 milyon $) olarak karşımıza çıkmaktadır.
2. Çayırhan-Arifiye kısmında; 21 tünel bulunmakta ve yaklaşık 50 milyon metreküp toprak işi,
10 köprü, 30 alt geçit, 24 üst geçit ve 9 adet istasyon projesi bulunmaktadır. Proje’nin kalan kısmı, Hattın yapım maliyetinin bazı yerlerde 3,8 milyar dolara kadar çıkabileceği, eğimlerin ve eğrilerin tolere edilebileceği yerlerde güzergâh değişikliği yapılarak bu maliyetin 3,2 milyar dolara düşürülebileceği tahmin ediliyor.
3. Arifiye-İstanbul 131 km uzunluğunda bulunan hattır.
46 yıldır bitmeyen proje!
Sürat demiryolu projesini engelleyen çok sayıda iddia bulunmaktadır; yapılan inşaatlarda zemin etüdünün yapılmadığı, fay hattı üzerinde bulunduğu, gabarisinin düşük olduğu, yanlış güzergah kullanıldığı. Bu ve benzeri iddiaların sonucunda olumlu veya olumsuz hiçbir açıklama bulunmamaktadır. Sürat Demiryolu Projesinin Ankara ve İstanbul dışında diğer kentsel yerleşimlere hizmet etmeyen bir güzergahı olduğu, buna karşılık Hızlı Tren Projesinin Polatlı ve Eskişehir’e hizmet etmesinden dolayı verimliliğinin yüksek olduğu savunulmaktadır. İlk bakışta doğru gibi görünen bu yorum İstanbul-Ankara arasında hızlı bir demiryolunun yapım amacı ve yolculuk tahminleri ile çelişmektedir. Özetle projenin geleceği konusundaki belirsizlikler devam ederken, yarım kalmış
tesislerin bakım ve koruma maliyetleri sürdürülmekte, geri kalan yatırımların bedeli
yükselmektedir.
