Ulaşımda hangisi daha sürdürülebilir?
Bireysel Otomobil - Toplu Taşıma - Mikro Mobilite
Bireysel otomobil kullanımı ile diğer ulaşım yöntemlerini sürdürülebilirlik açısından karşılaştırmak için çeşitli faktörleri göz önünde bulundurmak önemlidir. Büyükşehirlerde trafikte yer alan otomobil başına ortalama kişi sayısı 2’yi bulmamaktadır, bu sebeple otomobil kullanımını “bireysel” olarak değerlendirmek hatalı olmayacaktır. Mikro mobilite açısından çok geniş değerlendirmeler yapılabileceği için bilinen en eski mikro mobilite araçları bisiklet ve yaya ulaşımı bu kapsamda ele alınacaktır. Bu karşılaştırmayı yaparken; çevresel etki, trafik sıkışıklığı ve yoğunluk, altyapı ve kaynak kullanımı, sağlık ve insan etkisi, ekonomik etki ve maliyetler dikkate almanız gereken faktörlerdir.
- Çevresel Etki:
- Bireysel Otomobil: İçten yanmalı motorlu bireysel otomobiller, yolculuk başına daha fazla sera gazı emisyonu üretme eğilimindedir. Bu da hava kirliliğine ve iklim değişikliğine neden olmaktadır.
- Toplu Taşıma: Toplu taşıma, daha fazla yolcu taşıma kapasitesine sahiptir ve yolcu başına emisyonları azaltabilir. Ancak, taşıma türüne ve enerji kaynağına bağlı olarak çevresel etki değişmekle birlikte bireysel otomobil kullanımından düşük görülse de sıfırlanmış olacağı söylenememektedir.
- Bisiklet ve Yaya Ulaşımı: Bisiklet ve yaya ulaşımı, çevresel etki açısından hiçbir sera gazı emisyonuna yol açmaz ve çevre dostu bir seçenektir.
- Trafik Sıkışıklığı ve Yoğunluk:
- Bireysel Otomobil: Bireysel otomobiller, trafik sıkışıklığını artırabilir ve şehirlerde daha fazla yol alanı gerektirebilir.
- Toplu Taşıma: Toplu taşıma, birçok kişiyi aynı araçla taşıdığı için trafik sıkışıklığını azaltıcı etkisi bulunmaktadır. Toplu taşıma ve araç türüne göre değişmekle birlikte herhangi bir toplu taşıma aracının onlarca bireysel otomobili trafikten çektiği bilinmektedir.
- Bisiklet ve Yaya Ulaşımı: Bisiklet ve yaya ulaşımı, trafik sıkışıklığını neredeyse hiç etkilemez. Ancak bisiklet ve yaya yolu tahsis edilmeyen büyükşehirlerde özellikle karayolu trafiğine karışan bisikletler nedeniyle trafik sıkışıklığı, yoğunluk ve kazalar yaşanabilmektedir. Bu sebeple özellikle büyükşehirlerde yaya ulaşımı ile birlikte bisiklet başta olmak üzere mikro mobilite araçlarının ulaşım yolları ihmal edilmemeli, karayolu ile etkileşim bölgeleri özenli olarak planlanmalıdır.
- Altyapı ve Kaynak Kullanımı:
- Bireysel Otomobil: Bireysel otomobiller, geniş otopark alanlarına, karayolu bakımına ve yakıt üretimine ihtiyaç duyar. Bireysel otomobiller, bütün bu kaynakları yoğun bir şekilde kullandıkları için sürdürülebilir görülmemektedir.
- Toplu Taşıma: Toplu taşıma, daha verimli bir yolculuk kapasitesi sağlayabilir ve altyapıyı daha verimli kullanabilir.
- Bisiklet ve Yaya Ulaşımı: Bisiklet ve yaya ulaşımı için gereken altyapı genellikle daha düşük maliyetlidir.
- Sağlık ve İnsan Etkisi:
- Bireysel Otomobil: Uzun süre otomobil kullanımı, hareketsizlik ve oturarak zaman geçirme ile ilişkilendirilen sağlık sorunlarına yol açabilir.
- Toplu Taşıma: Toplu taşıma kullanımı, insanların yürüme ve beklemeye daha fazla zaman harcamalarına neden olabilir, ancak toplu taşıma kullanımı yürüme miktarını artırabilir.
- Bisiklet ve Yaya Ulaşımı: Bisiklet ve yaya ulaşımı, aktif yaşam tarzını teşvik edebilir ve insan sağlığını olumlu yönde etkileyebilir.
- Maliyetler:
- Bireysel Otomobil: Bireysel otomobil sahipliği, yakıt, bakım, sigorta ve park ücretleri gibi maliyetleri içerir.
- Toplu Taşıma: Toplu taşıma, bireysel otomobil kullanımına göre genellikle daha ekonomiktir.
- Bisiklet ve Yaya Ulaşımı: Bisiklet ve yaya ulaşımı, düşük maliyetli bir alternatif sunar.
Sonuç olarak, sürdürülebilirlik açısından, bireysel otomobil kullanımı, toplu taşıma, bisiklet ve yaya ulaşımı ile karşılaştırıldığında genellikle daha fazla çevresel ve trafik sıkışıklığı sorununa yol açar. Diğer sistemleri kıyaslarken
Ancak her şehir ve bölge farklıdır ve sürdürülebilirlik hedeflerini ve ulaşım tercihlerini dikkate alarak en uygun ulaşım yöntemleri belirlenmelidir. Gelecekte daha sürdürülebilir bir ulaşım sistemi için farklı ulaşım modlarının bir arada kullanılması ve entegrasyonun sağlanarak çeşitlendirilmesi isabetli olacaktır.